23. Агляд Мастацтва SURVIVAL [BE]

Чэрвень з мастацтвам! 23-ці Агляд Мастацтва SURVIVAL у казематах замка ў Ляшніцы

Колькі мы нудзімся, а колькі працуем? Да роздуму пра час, працу і ўвагу ў эпоху перастымуляцыі запрашае фонд Art Transparent. 23-я рэдакцыя Агляду Мастацтва SURVIVAL адбудзецца падчас доўгіх чэрвеньскіх выходных (18–22 чэрвеня 2025 года) у казематах 800-гадовага замка ў Ляшніцы — у былым памяшканні дыскатэкі Forty і прылеглым парку.

Чые працы мы ўбачым на Аглядзе?
На сёлетні адкрыты конкурс паступіла некалькі соцень заявак. Куратарская каманда ў складзе: Міхал Бенек, Даніэль Бружэк, Мальгажата Міснякевіч і Эва Плута, абрала некалькі дзясяткаў праектаў, якія будуць прадстаўлены ў замку, афіцыне і парку. Сярод адабраных у open call мастакоў і мастачак: Мартына Барановіч, Мацей Халёва, Макс Цешлак, Роберта Кура, Эва Дамбкоўска, Ягода Добецка, Лукаш Горбуў, Філіп Якубоўскі, Майя Янчар, Павел Францішак Яскула, Юлія Крулікоўска, Якуб Ленярт, Пётр Млёнцкі, Ірміна Мураўска, Мігель Розас Бальбоа, Шымон Шэўчык, Анна Шцвертня, Кацпер Вятрак, Паўліна Влостоўска, Кацярына Войчыцка і група Babirot (Ольга Будзан, Эва Гловацка, Эмілія Конверская, Домініка Кульчыньска, Лаура Маліноўска, Анна Пастушка, Марта Сечкоўска, Эва Зварыч).
У рамках Гукавой Сцэны — працы: Войцек Блехарж, Кшыштаф Цыбулскі, Эдзі Фунг, а таксама Вячаслаў Кірылаў і Паўліна Вось.
У рамках праекта Deconfining будуць паказаны працы: Ліндзі Дэдэк, Жазэфіны Кіяга, Ян Мос, Мозес „Teflon” Кіза, Міхаліна Муселяк, Найцему Ньянджом.
А Анна Секерска прадставіць унікальны мастацкі гід у межах праекта The Big Green.

У афіцыне каля замка таксама можна будзе ўбачыць працы Алі Савашэвіч, Дзіны Мімі, Лесяны Васыльчанка і Пятра Длоугі і Поліны Пайен у межах суправаджальнай выставы да культурнай праграмы польскага старшынства ў Радзе Еўрапейскага Саюза 2025 года (праграма SYNERGIE).

Дэвіз: час і ўвага
23-ці SURVIVAL з назвай «3s/8h» засяроджваецца на ўзаемасувязях паміж часам, працай і ўвагай. Ён адсылае да гістарычных патрабаванняў рабочага руху аб васьмігадзінным працоўным дні і параўноўвае іх з сённяшняй трохсекунднай увагай у сацсетках. Гэта запрашэнне падумаць, як мы цяпер кіруем часам — як індывіды і як грамадства — у эпоху перагрузкі стымуламі, гнуткай занятасці і пастаяннай даступнасці.
Дэвіз SURVIVAL таксама адлюстроўвае кантэкст месца і часу (даўгі чэрвеньскі ўікэнд), звяртаючы ўвагу на гісторыю ўспрымання часу. Катэгорыі «вольнага часу» ці «нуды» на працягу стагоддзяў былі даступныя толькі для арыстакратыі. Цяпер жа менавіта увага стала новай мерай часу і валютай у інфармацыйнай эканоміцы. Праца больш не абавязкова звязаная з пэўным часам, галоўную ролю адыгрываюць эфектыўнасць і задачы. А ўсе мы ўдзельнічаем у эканоміцы ўвагі, што змяняе традыцыйнае разуменне прадуктыўнасці.

Адпачывай і нудзься разам з іншымі
Каманда Art Transparent раіць дабірацца на фестываль роварам — напрыклад, па маляўнічых маршрутах уздоўж Одры — або цягніком (усяго 15 хвілін ад Галоўнага вакзала). У прылеглым да замка парку чакае Фестывальны клуб з закускамі і напоямі, дзе можна мець зносіны з іншымі людзьмі або проста адпачываць — на траве, у шэзлонгах ці пад дрэвамі. Буйная расліннасць і вада забяспечаць прыемную прахалоду ў спякоту.

Штодзённа — насычаная праграма Сацыяльнай Сцэны:
Плануюцца дыскусіі, лекцыі і сустрэчы. Напрыклад, пра тое, хто забраў у нас вольны час, паразмаўляе Алек Худзік з Mint Magazine. Інстытут Нарутовіча прапануе развагі пра эканоміку ўвагі і гневу. SWPS распавядзе пра новыя тэхналогіі ў кантэксце чалавечых адносін і пра эканоміку сумеснага карыстання.

Анна Секерска у межах праекта The Big Green запрашае на тэрытарыяльную гульню.
Арганізацыйная каманда разам з партнёрамі з Паўднёва-Усходняй Афрыкі зноў прадставіць мастацкія дзеянні і адносіны, узніклыя ў рамках праекта “Deconfining”.
Адбудзецца польская прэм’ера фільма School of Mutants.
У праграме — куратарскія экскурсіі, у тым ліку для груп з асаблівымі патрэбамі, напрыклад, для сем’яў з дзецьмі або прадстаўнікоў моўных меншасцяў.

Арганізатарка Агляду Мастацтва SURVIVAL — фонд Art Transparent, які ўжо 20 гадоў падтрымлівае мастацтва ў Вроцлаве.

Выставу Агляду Мастацтва SURVIVAL падчас доўгіх чэрвеньскіх выходных (18–22.06.2025) мы прадставім у Вроцлаве ў былым клубе FORTY у замку ў Лесніцы і яго наваколлі. Уваход вольны.

Гэтым разам мы звернем увагу на тэму «3s/8h». Гэтая тэма тычыцца, між іншым, вольнага часу і з’яўляецца падставай для мастацкага дыялогу, які закранае такія пытанні, як народная гісторыя, эмансіпацыя рабочых рухаў, сацыяльныя наступствы эканамічных пераўтварэнняў і роля тэхналогій у фарміраванні супольнасцей.

Куратарская каманда ў складзе: Міхал Бенек, Даніэль Бражэк, Малгажата Міснякевіч і Ева Плута правяла адбор і валідацыю мастацкіх прац сярод 360 заявак, дасланых на адкрыты конкурс.

Падчас 23-га SURVIVAL мы прадставім працы наступных асоб і мастацкіх груп, адабраных падчас адкрытага конкурсу:

Мартына Барановіч, Мацей Халева, Макс Цесляк, Cura, Ева Домбкоўска, Ягода Добецка, Лукаш Горбуў, Філіп Якубоўскі, Майя Янчар, Павел Францішэк Яскула, Юлія Кролікоўска, Якуб Ленярт, Пётр Млонцкі, Ірміна Мураўска, Мігель Розас Бальбоа, Шымон Шэўчык, Анна Штвєрцяня, Кацпер Вятрак, Паўліна Влостоўска, Катажына Вуйціцка, а таксама група Babirot: Вольга Будзан, Ева Гловацка, Эмілія Конверска, Дамініка Кульчыньска, Лаура Маліновска, Анна Пастушка, Марта Сечкоўска, Ева Жварыч.

Акрамя таго, у частцы «Гукавая сцэна» 23-га SURVIVAL мы пазнаёмімся з працамі:
Войтэк Блехарж, Кшыштаф Цыбульскі, Эды Фунг, Вячаслаў Кірылаў & Паўліна Вось.

У межах праекта «The Big Green» — Анна Секерска прадставіць сваю працу, створаную ў супрацоўніцтве з Аннай Албін.

У межах праекта «Deconfining – мастацтва, культура, палітыка ў Еўропе і Афрыцы» мы ўбачым працы:
Ліндзі Дэдэк, Джозефін К’яга, Ян Мосс, Мозес «Teflon» Кіза, Міхаліна Муселяк.

У афіцыне побач з замкам таксама можна будзе пабачыць працы Алі Савашэвіч, Дзіны Мімі, Лесіяны Васільчанка, а таксама ў парку — дзеянне Пятра Длоўгі і Паліны Пайен у межах выставы, што суправаджае культурную праграму польскага старшынства ў Радзе Еўрапейскага Саюза 2025 у межах грантавай праграмы SYNERGIE.

Сацыяльная Сцэна 23-га SURVIVALU

Час, увага і адпачынак — гэта тэмы, якім прысвечаны 23-ці Агляд Мастацтва SURVIVAL. Сёлета мы сустрэнемся ў незвычайнай прасторы — казематах 800-гадовага замка, афіцыне і парку ў Лесніцы. Як і штогод, Фундацыя Art Transparent запрашае да ўдзелу ў дэбатах, размовах, лекцыях і майстар-класах, што сканцэнтраваныя вакол мастацтва, грамадскага прастору і актуальных сацыяльных пытанняў.

Сацыяльная Сцэна працуе з чацвярга па нядзелю, і ў праграме будуць прапановы як для дарослых, так і для сем’яў з дзецьмі. Штодзённа з 12:00 да 14:00 запланаваныя мерапрыемствы для сем’яў, а а 13:00 адбудуцца куратарскія экскурсіі па выстаўцы. Таксама прадугледжаны майстар-класы па вышыўцы для дарослых і моладзі, а таксама гістарычныя прагулкі па мікрараёне. У пасляабедзенным блоку дэбатаў і сустрэч — з 15:00 да 20:00 — кожны дзень будзе прысвечаны асобнай тэме:

• Чацвер: Аднавіць голас, аднавіць час
• Пятніца: Супольнасць і палёгка
• Субота: Злучаныя ці запрограммаваныя?
• Нядзеля: Культура і мастацтва ў міжкантынентальных адносінах

20.06.2025 (пятніца) 16:00 — экскурсія на беларускай мове — вядучы: Ілья Меюмаеў / рэгістрацыя: evenea / старт: інфапункт

ПРАГРАМА

Для ўдзелу ў экскурсіях і майстар-класах патрабуецца папярэдняя рэгістрацыя па адрасе:
https://app.evenea.pl/event/survival23-en/ — запіс на экскурсіі на англійскай, украінскай і беларускай мовах
https://app.evenea.pl/event/survival23/ — запіс на астатнія экскурсіі і майстар-класы (некаторыя праводзяцца па-беларуску)
Пачатак рэгістрацыі: нядзеля, 8.06.2025, 12:00

** Просім пакідаць выставу да паказанага часу закрыцця.
*** Калі не пазначана інакш, мерапрыемства праходзіць на польскай мове.

18.06.2025 (серада)

Выстава працуе: 12:00–24:00

17:00 — гістарычная праменадка: «Лясніца — цягніком у гісторыю, віллавую архітэктуру і зялёную зону Вроцлава!» — вядучыя: Бэата Пэрдэк, Лукаш Земла / бясплатна, колькасць месцаў абмежаваная / старт: інфапункт

18:00 — мікраканферэнцыя: «Да плюралістычных голасаў — пра фінансаванне і архівы ў еўрапейска-афрыканскіх культурных адносінах» — у супрацы з Goethe Institut Мадрыд — трансляцыя / бясплатна / месца: намёт (ENG)

19:00 — вернісаж / бясплатна

22:30–03:00 — after party: all night long — DJ: LEANDRA / бясплатна / месца: Czuła jest noc

19.06.2025 (чацвер)

Выстава працуе: 12:00–23:00

12:00–14:00 — сямейная праграма: майстар-клас па вышыўцы «Маляванкі і макаткі», вядучая: Алена Берэзіна — у межах праекта «3s/8h» (SYNERGIE) / рэгістрацыя: evenea / месца: намёт

13:00 — куратарская экскурсія па Сцэне гуку — вядучы: Даніэль Брожэк / рэгістрацыя: evenea / старт: інфапункт

14:00 — сямейная праграма: экскурсія Baby Art Walk — вядучы: Гоша Туцко / рэгістрацыя: evenea / старт: інфапункт

14:30–16:00 — майстар-клас па вышыўцы для дарослых і моладзі «Маляванкі і макаткі», вядучая: Алена Берэзіна — у межах праекта «3s/8h» (SYNERGIE) / рэгістрацыя: evenea / месца: намёт

15:00 — дыскусія: «Культура бунту — голас грамадзянаў ці крык натоўпу?» — у партнёрстве з Інстытутам палітычнай думкі ім. Г. Нарутовіча — удзельнічаюць: Ядвіга Клата, Клементына Суханоў, мадэратар: др Пшэмыслов Віткоўскі / бясплатна, колькасць месцаў абмежаваная / месца: амфітэатр

16:00 — экскурсія для пажылых Senior Art Walk — для жыхароў Лясніцы — вядучая: Эва Плута / рэгістрацыя: OPT Zamek / старт: інфапункт

17:00 — дыскусія: «Хто скраў наш вольны час?» — у партнёрстве з Mint — удзельнічаюць: Малгожата Гальбер, Катажына Высжкоўска, Пётр Млёнцкі, вядучы: Алек Худзік / бясплатна / месца: амфітэатр

18:00 — канцэртная інсталяцыя для скрыпкі і live electronics: Вячаслаў Кірылаў «істоты ў краіне глыбокага летаргію» — выкананне: Паўліна Вось (скрыпка), Вячаслаў Кірылаў (электроніка) / бясплатна / месца: вежа, праца № 27

22:00–01:00 — after party: Secret Guest selekta / бясплатна / месца: Czuła jest noc

20.06.2025 (пятніца)

Выстава працуе: 12:00–23:00

12:00–14:00 — сямейная праграма: квэст «Як губка. Пра гарадскія вільгацезахоўныя лясы», вядучыя: Анна Альбін, Анна Секерска / рэгістрацыя: evenea / месца: намёт

13:00 — куратарская экскурсія — вядучы: Міхал Бенек / рэгістрацыя: evenea / старт: інфапункт

14:00 — экскурсія Kid Art Walk — вядучая: Эва Плута / рэгістрацыя: evenea / старт: інфапункт

15:00 — дыскусія: «Як зрабіць гэта разам? Пра прыналежнасць і салідарнасць у культуры» — у межах праекта «3s/8h» (SYNERGIE) — удзельнічаюць: Марыя Бабурыя, Петр Длоўгі, Одры Намдзіера-Уолш, вядучая: Ольга Хрэбар / бясплатна / месца: амфітэатр / мовы: PL, ENG

16:00 — экскурсія на беларускай мове — вядучы: Ілья Меюмаеў / рэгістрацыя: evenea / старт: інфапункт

17:00 — перформатыўная лекцыя і дыскусія: «Навошта ляжаць перад творам мастацтва? Пра адпачынак і запаволенне ў мастацтве» — удзельнічаюць: Анна Хрткова, Катажына Рой, Эдвінас Грынкевічус, вядучая: др Малгожата Мішнякевіч / бясплатна / месца: амфітэатр / мовы: PL, ENG

21:00 — канцэрт: Lemik Golemik x 71 MANE / 50 PLN / арганізатарка: Czuła jest noc / месца: Uczulenie

21.06.2025 (субота)

Выстава працуе: 12:00–23:00

12:00–14:00 — сямейная праграма: майстар-клас па ўкраінскай вышыўцы «Нашыя і не нашыя вышыўкі», вядучая: Галіна Чэканоўская — у межах праекта «3s/8h» / рэгістрацыя: evenea / намёт

12:00 — экскурсія з аўдыяапісаннем — вядучая: Эва Плута / рэгістрацыя: фондацыя Katarynka / старт: інфапункт

13:00 — куратарская экскурсія на англійскай мове — вядучая: др Малгожата Мішнякевіч / калі разумееш польскую, не рэгіструйся / рэгістрацыя: evenea / старт: інфапункт

14:00 — куратарская экскурсія з перакладам на польскую жэставую мову (PJM) — вядучая: Эва Плута / пераклад: Эльжбета Рэслер / рэгістрацыя: evenea / старт: інфапункт

14:00–16:00 — майстар-клас для дарослых і моладзі: карпацкая вышыўка «Нашыя і не нашыя вышыўкі», вядучая: Вольга Будзан — у межах праекта «3s/8h» / рэгістрацыя: evenea / месца: намёт

15:00 — дыскусія: «Лічбавыя рабы часу: як ШІ каланізуе нашу ўвагу і чаму гэта можа нас вызваліць» — удзельнічае: Іда Круцэк, вядучы: Ян Блеў / бясплатна / месца: амфітэатр

17:00 — гістарычная праменадка: «Сучасная Лясніца — гістарычна-архітэктурная праменадка», вядучая: Іўона Калужа / бясплатна / старт: інфапункт

17:00 — лекцыя: «Ці псуе грошы суседскія адносіны? Пра сацыяльныя выдаткі платнага сумеснага выкарыстання» — у партнёрстве з Універсітэтам SWPS — вядучая: праф. Агата Гасёроўска / бясплатна / месца: амфітэатр

19:00 — лекцыя: «(Не)ўлоўны час — паміж 8 гадзінамі адпачынку і 3 секундамі ўвагі ў інтэрнэце», вядучыя: Катажына Кульвіцка, др Якуб Кусь / бясплатна / месца: амфітэатр

23:00–04:00 — after party: zerozero kolektyw / 20–30 PLN / арганізатарка: Czuła jest noc / месца: Uczulenie

22.06.2025 (нядзеля)

Выстава працуе: 12:00–23:00

12:00–14:00 — сямейная праграма: майстар-класы Lelenfant / рэгістрацыя: evenea / намёт

12:00 — экскурсія Senior Art Walk — вядучая: Эва Плута / рэгістрацыя: evenea / старт: інфапункт

13:00 — куратарская экскурсія — вядучы: Міхал Бенек / рэгістрацыя: evenea / старт: інфапункт

16:00 — экскурсія на ўкраінскай мове — вядучая: Анжэліка Ецова / рэгістрацыя: evenea / старт: інфапункт

15:00 — паказ фільма: «Dialogue from the Between Worlds», School of Mutants / бясплатна / месца: амфітэатр / мовы: PL, ENG

15:15 — дыскусія пасля фільма: «Між кантынентамі: інстытуцыйныя выклікі культуры ў Еўропе і Афрыцы» — у межах праекта Deconfining — удзельнічаюць: Томас Энгель, Эдгарас Клівіс, Ганна Годлеўска, Аліцыя Косіньска, вядучая: др Караліна Бенек / бясплатна / месца: амфітэатр / мовы: PL, ENG

17:00 — паказ дакументальнага фільма Pro Progressione пра супрацоўніцтва з Barefeet Theater у Замбіі / бясплатна / месца: амфітэатр / мовы: PL, ENG

17:15 — дыскусія пасля фільма: «Цела як архіў. Мастацкі вопыт міжкультурнага супрацоўніцтва» — у межах праекта Deconfining — удзельнічаюць: Алівія Босомтвэ, Міхаліна Муселяк, Роланд Яцэк Хайнацкі, Мартон Габор Чаба, вядучая: др Малгожата Мішнякевіч / бясплатна / месца: амфітэатр / мовы: PL, ENG

1.

Мацей Холева
Вось-вось, зараз
скульптура / 3D-друк з ABS, сталь, антыкаразійны лак, 5 аб’ектаў памерам 20 × 15 × 5 см
2025
Адпраўным пунктам працы «Вось-вось, зараз» стаў асаблівы момант напружанага чакання, калі мы прыходзім без папярэджання ў чужы дом і націскаем званок. Як кажа мастак: «Гэта адзін з апошніх такіх момантаў у свеце, ахопленым абсэсіяй прадуктыўнасці. Часу недастаткова, каб зірнуць у тэлефон, але дастаткова, каб адчуць няпэўнасць. Застаючыся ў гэтым безчассі, мы разважаем, што чакае нас праз імгненне, як усё складзецца і ці ўвогуле нас прымуць».
Холева месціць гэтую, усё радчэйшую, сітуацыю ў гісторыі, ствараючы сучасныя дзвярныя малатки. Гэтыя металічныя ручкі, што мацаваліся на дзвярах або скрынях, вядомыя яшчэ з антычнасці, калі яны служылі для прыковання да дзвярэй нявольнікаў, якія мусілі вітаць гасцей. Калі нявольнік губляў прытомнасць, прыезджы мог пастукаць малатком, каб абвясціць пра свой прыезд. З цягам часу яны сталі знакам статусу. Звяры — напрыклад, львы або маскі — што трымалі кальцо ў зубах, павінны былі адганяць злых духаў. Менш заможныя людзі былі вымушаныя задаволіцца простым стукам, у той час як багацеі ўпрыгожвалі свае дзверы вытанчанымі формамі. У Брытанскай імперыі дзвярныя малаткі ў выглядзе льва ператварылася ў сімвал каланіяльнай дамінацыі. Іранічна, але сёння яны – таксама ў такой форме, найчасцей сустракаюцца на трунах.
Мастак прапануе сучасную, на першы погляд, непатрэбны і гратэскны малаток ў выглядзе чалавечых зубоў, што сціскаюць — замест звера — сталёвае кальцо, і пытаецца: «Хто пачуе наш стук? Што адбудзецца праз момант? Колькі яшчэ трэба чакаць?».

2.

Юлія Круліковска
Неўрілемма
аб’ект
2024

Нейрылема гэта клетачная абалонка нейрона, якая выконвае для яго ахоўную функцыю. Калі яна застаецца некранутай, нават моцна пашкоджаныя нервовыя валакны могуць аднавіцца і вярнуцца да сваіх функцый. Падобным чынам працаўнікі/ніцы, загнаныя ў пастку капіталістычнай сістэмы найму. Мы выкарыстоўваем перапынкі паміж працай перш за ўсё для рэгенерацыі. Яна павінна быць настолькі эфектыўнай, каб мы маглі павярнуцца да працы з поўнай аддачай і быць дастаткова прадукцыйнымі. Перагрузка, стомленасць і стрэс часта тлумачацца як вынік няправільнай рэгенерацыі. Такім чынам, працадаўцы/чыні перакладаюць віну на працаўнікоў/ніц, якія, на іх думку, не ўмеюць эфектыўна выкарыстоўваць вольны час, каб належным чынам падрыхтавацца да чарговага працоўнага цыклу. Тонкая, празрыстая структура аб’екта паказвае як яго ўнутраную будову, так і асяроддзе, у якім ён знаходзіцца. Плыўны пераход ад адной рэчаіснасці да другой і размыванне межаў паміж плоскасцямі можна прачытаць як метафару капіталістычнага ладу, у якім мы застаёмся на працы ўвесь час — нават тады, калі, здавалася б, адпачываем.

3.

Макс Цесьляк
Шыгалевіч
відэа, 13’00’’ + фатаграфія
2025
Эдвард Шыгалевіч, галоўны герой фільма Электронік з Кракава, гэта выдуманая мастаком постаць. У эксперыментальным дакументальным фільме мы назіраем за гісторыяй жыцця і смерці гэтага польскага камуніста і працаўніка аднаго з кракаўскіх заводаў. Шыгалевіч нарадзіўся ў 1946 годзе, а нечаканы паварот у яго біяграфіі адбыўся ў 1976, калі ў выніку паражэння электрычным токам у яго развіліся сур’ёзныя парушэнні функцыянавання мозгу. Мужчына пачаў пакутаваць ад частых маніякальных эпізодаў, падчас якіх ён прыдумляў і распрацоўваў уласную філасофскую сістэму – «эскаталагічны марксізм». У яго галаве бурліць хаатычная сумесь марксісцкіх ідэй, містыцызму, касмізму, футурызму і г.д. Асноўным тэзісам гэтай філасофіі з’яўляецца перакананне, што галоўнай прычынай чалавечага адчужэння з’яўляецца час, які разумеецца як знікненне, а канцом гісторыі з’яўляецца не камунізм, а «вечнае жыццё» або «вышэйшая стабільнасць». Гэта стан, у якім жыццё працягваецца, але больш не паддаецца дэградацыі. Дарогай да дасягнення гэтага стану мусіць стаць «эскаталагічная рэвалюцыя». Дапаўняюць працу дзве фатаграфіі: момант забойства Шыгалевіча і здымак інструмента злачынства, зроблены міліцыяй.

4.

Пётр Млёнцкі
Аўтапартрэт са спаленай Тэслай (памяці Нэда Ладда)
жывапіс, алей на палатне
2021
Касмічныя ракеты і электрамабілі гэта сённешнія цацкі эксцэнтрычных мільярдэраў – людзей, якія пазіцыянуюць сябе як візіянераў, вынаходнікаў і выратавальнікаў сьвету. На самой жа справе гэта алігархічная каста, што мае вялікі ўплыў на глабальную сацыяльную няроўнасць і кепскія ўмовы працы ў кампаніях, якімі яны кіруюць. Прапановы тэхналагічнага прарыву з іх боку можна параўнаць з прамысловай рэвалюцыяй XIX стагоддзя ў Вялікабрытаніі — з тагачаснай радыкальнай машынізацыяй і акумуляцыяй капіталу.
Прэзентаваны твор адсылае да традыцыі луддызму — рабочага паўстання, якое стала падмуркам еўрапейскай сацыялістычнай і прафсаюзнай думкі. Яго пачаткам лічыцца знішчэнне ткацкіх станкоў маладым ткачом Нэдам Ладдам у 1779 годзе. Хаця сёння мяркуецца, што Ладд не існаваў, застаецца фактам, што ў XIX стагоддзі луддзіты ўрываліся на фабрыкі і ламалі машыны, бо тыя замянялі іх на працоўных месцах і пазбаўлялі працы. У часы, калі не было ні дапамогі, ні страхоўкі, менавіта барацьба з тэхналагічным прагрэсам адкрыла дарогу да рэальнага прагрэсу, што прывяло да стварэння першых прафсаюзаў і так званых Friendly Societies. Радыкальны луддысцкі рух заклаў, такім чынам, краевугольны камень сучаснага разумення працоўных правоў. Карціна Млёнцкага — гэта запрашэнне да роздуму над сучаснымі стратэгіямі супраціву тэхнакратычнаму панаванню і лічбавым гігантам. Ці згарэлыя Тэслы — гэта проста вандалізм, ці неабходны акт пратэсту і чарговы этап на шляху грамадскага развіцця?

5.

Катажына Вуйціцка
Банкноты
малюнак
2025
Мастачка штодня прачынаецца а пяці гадзіне раніцы, перад асноўнай працай, каб маляваць банкноты. Выкананыя ролернай асадкай на паперы, яны ў пяць разоў буйнейшыя за тыя, што ў нашых кашальках. Такім чынам яна сцвярджае багацце і фінансавы поспех. Паводле гуру асабістага росту, такая практыка, калі выконваецца з жалезнай паслядоўнасцю, гарантуе велізарны дастатак або імклівую кар’еру. Калі багацце так і не прыйдзе — нічога страшнага. Метадычнае маляванне грошай дазволіць прынамсі дасягнуць стану свядомасці мільянеркі.
Каб спрыяць удачы, мастачка малюе таксама і пасля працы. Аднак цяжка сумясціць заробкавую дзейнасць з мастацкай практыкай, таму выкананне апошняй адбываецца коштам нечага іншага — у дадзеным выпадку коштам вольнага часу. Катажына Вуйціцка імкнецца выкарыстаць яго максімальна, не губляючы ні хвіліны і знаходзячы ў ім патэнцыял для манетызацыі. Яна спадзяецца, што банкноты добра прададуцца і папоўняць хатні бюджэт, а ў псіхалагічным сэнсе дадуць адчуванне добра выкарыстанага часу.
Серыя банкнотаў выстаўлена ў бары былой дыскатэкі «Forty» — месцы, дзе звычайна адбываецца перадача грошай, заробленых на працы, на мэты, звязаныя з забаўкамі і баўленнем вольнага часу. Гэта адначасова і прастора транзакцый, і месца працы — па іншы бок стойкі. Калі адны адпачываюць, іншыя павінны працаваць…

6.

Мігель Росас Бальбоа
Па-за межамі бачнасці
відэа, 5’20’’
2023
У фільме, запісаным адным кадрам, Мігель Росас Бальбоа выкарыстоўвае сімволіку і іканаграфію, каб паставіць пад сумнеў этыку прывілеяваных сацыяльных груп, а разам з ёй — эстэтыку прывілеяў. Кадр напоўнены залатым колерам, які з’яўляецца адсылкай да візуальнай мовы сярэднявечных выяў ці праваслаўных ікон. На гэтых рэлігійных вобразах святыя часта амаль нябачныя, схаваныя ў міготкім бляску ахвярных свечак на залатым фоне.
Трансцэндэнтная моц золата злучае хрысціянства з капіталізмам. Яму супрацьстаіць тонкая тэрмакаўдра, што з’яўляецца мінімальнай абаронай для знясіленых целаў.
Цэнтральная фігура фільма Роcаса гэта Амаду Ба, малады ўцекач, які выжыў падчас пераправы праз Міжземнае мора. Яго нерухомасць, што растворана ў залатым ззянні ратавальнай фальгі, не выпраменьвае велічы — наадварот, яна падаецца выявам бяссілля.
Праца звяртаецца да культурных стэрэатыпаў і наўмысна адмаўляецца ад наратыву, зыходзячы з пераканання, што ўсё ўжо сказана. Ціхая прысутнасць і спакойны, праніклівы позірк чалавека, які перажыў падарожжа, што штогод забірае сотні жыццяў, кантрастуе з перагружаным зместам і перастымуляваным рытмам сучаснага жыцця. Росас паказвае на асноўную праблему: немагчымасць пастаяннага эмацыйнага ўключэння ў свеце няспыннага забаўляльнага патоку.

7.

Анна Штвeртня
( ) -> ( ) -> ( )
аб’ект
2025
Аб’ект матэрыялізуе стан пастаяннай напружанасці — паміж патрэбай у фінансавай бяспецы і жаданнем творчага выказвання. Ідэал падзелу сутак на восем гадзін працы, восем гадзін адпачынку і восем гадзін для сябе на практыцы недасягальны. Замест яго падкрадаюцца стомленасць, дэфіцыт энергіі, кампульсіўная актыўнасць у сацсетках і страх страты фінансавай стабільнасці. Мастачка добра ведае гэтае напружанне і фрустрацыю — працуе поўны дзень, а пасля спрабуе развіваць сваю творчасць. Аб’ект становіцца каментарыем да пастаяннай барацьбы за раўнавагу паміж рознымі аспектамі жыцця. Ён таксама з’яўляецца развагай пра тое, як гістарычныя імкненні да збалансаванага размеркавання працоўнага часу дагэтуль не знаходзяць адлюстравання ў сучаснасці.

8.

Філіп Якубоўскі
Стэнаграфія
відэа, 4’18’’
2025
Відэа было знята ў майстэрні рамонту парасонаў спадарыні Крысціны ў кракаўскім Падгужу. Фрагмент яе працоўнага дня разам з гукамі швейных машын і падлікам часу паказаны так, каб увага была засяроджаная выключна на працэсе рамонту парасона. Пазбаўленае фоновага кантэксту, гэта дзеянне паказана як манатонная паслядоўнасць у часе, якая адбываецца незалежна ад месца. Спадарыня Крысціна вядзе сваю майстэрню, адну з апошніх такіх у Польшчы, з 1987 года. Яна утрымліваецца дзякуючы індывідуальным замаўленням на выраб і рамонт парасонаў ад людзей, якія маюць да іх прывязанасць. Назіраючы за працай спадарыні Крысціны, мы адчуваем, наколькі паскорыўся працэс вытворчасці і спажывання матэрыяльных тавараў — часам ад некалькіх тыдняў да некалькіх секунд. Здаецца, што мы выйгралі больш вольнага часу, але разам з тым страцілі ўнікальны досьвед — прыкладам, працаёмісты, патрабюшчы зацікаўленасці візіт у невялікай рамеснай майстэрні..

9.

CURA
Дыстанцыйная праца
вiдэа XX’XX”
2025
Фільм з’яўляецца часткай серыі відэа, у якіх мастак даследуе досвед працы. У дадзеным выпадку ён працягвае выконваць рысункі, адзінай мэтай якіх з’яўляецца праца — а дакладней, завяршэнне аднаго ліста фармату А4 на працягу ўсяго васьмігадзіннага працоўнага дня. Кожная секунда занятку фіксуецца на паперы. Адначасова CURA разважае пра ўмовы працы дома. Працаваць дома, усяго ў некалькіх метраў ад свайго ложка, у знаёмай прасторы, арганізаванай на свой лад — гэта сучасная мара. І выпадкова яна здзейснілася падчас пандэміі COVID-19. Але ці сапраўды гэты распаўсюджаны сёння фармат працы адрозніваецца ад іншых мадэляў занятасці? Перш за ўсё, ён поўны «адцягвальнікаў». Мастак пачынае маляваць у звычайны час, то-бок а 9:00, і імкнецца трымацца працэсу. Але дома заўсёды ёсць шмат іншых рэчаў, якія патрабуюць увагі і якія нельга ігнараваць. Нягледзячы на некалькі перапынкаў на асабістыя справы, заданне, працэс якога ніхто не мог пракантраляваць у хатнім асяроддзі, было паспяхова завершана ў межах штатнага працоўнага дня.

10.

Эва Дамбровска
Звеставанне з лебедзем; Лесбi – на будоўлю; Даруйце, бабулі, што не знайшла жаніха ва ўніверсітэце; На маёй шлюбнай пiнтэрэст-дошцы не было фіялак; Я хацела быць вельмі маладой мамай
тканіна
2024/2025
Рукі мастачкі не маюць вольнага часу — яны трымаюць спіцы. Без перапынкаў яны вырабляюць, ствараюць. Не з патрэбы валодання, а дзеля супакаення, зняцця стрэсу і страху перад нудой, бяздзейнасцю. Як чалавек з неўранетыповасцю, аўтарка мае патрэбу ў пастаянным перасоўванні пяцель на спіцах — гэта дазваляе заняць рукі і адначасова быць «карыснай». Падрыхтоўка макатак займае шмат часу. Праца пачынаецца ад гадзін, прысьвечаныз намотванню клубкоў і злучэння нітак, а потым пачынаецца вязанне: «Я ўпадаю ў транс, падобны да таго, што адчувала шмат гадоў таму падчас пампейскай малітвы, паўтараючы “вітай, Марыя” на ружанцы». Часам вязанне становіцца абсэсіяй; аўтарка ўсюды носіць з сабой пачатыя вырабы, час адлічвае у шэрагах. Гэта прымальная залежнасць, якая дазваляе больш сацыяльных узаемадзеянняў, стрымлівае дакучлівыя думкі, дапамагае перажыць цяжкія моманты. Час цячэ прасцей.
Жанчыны ў сям’і Эвы Дамбкоўскай былі вязальшчыцамі. Прапрабабуля Вераніка, шляхцянка без працы, вязала ад нуды. Прапрабабуля Марыся займалася гаспадаркай і ткацтвам, не мела часу на нуду. У вёсцы вязаннем займаліся з позняй восені да ранняй вясны, калі працы ў полі было менш. Таксама бабуля мастачкі з дзяцінства дапамагала ў гаспадарцы і вучылася ўсім працам, у тым ліку вязаць. Яна пераехала ў горад, дзе пасля позняга вяртання з працы па начах вязала вопратку. Макаткі, прадстаўленыя на выставе, сведчаць пра клопат, перададзены жаночай лініяй.

11.

Мозэс “Тэфлон” Kiзза разам з Джозэпам Tэбандэкэ
Amazina Mbuyaga
вiдэа / video, 17’20”
2025
Amazina Mbuyaga гэта выраз на мове луганда, які перакладаецца як «танец — гэта хваля». Ён адлюстроўвае зачараванне ўгандыйскага рэжысёра Мозеса «Тэфлона» Кізы ўніверсальнай мовай танца. У дзяцінстве мастака зачароўвалі рухі Майкла Джэксана і танцавальными рэпетыцыі свяйго брата, але толькі дзякуючы працы з Джозэфам Тэбандэкэ ён зразумеў і па-сапраўднаму ацаніў трансфармацыйную сілу танца.
Тэбандэкэ — угандыйскі танцор сучаснага танца, які выкарыстоўвае сваю прафесійную практыку ў кампаніі за інклюзію і змену перспектывы ўспрымання людзей з інваліднасцю. Пасля дыягназу поліяміеліту ва ўзросце ўсяго 4 гадоў, ён сутыкнуўся з сур’ёзнымі выклікамі ў грамадстве, дзе панавалі памылковыя ўяўленні пра інваліднасць. Нягледзячы на перашкоды, ён вытрымаў і знайшоў прытул і захапленне ў спорце і танцы.
Мастакі пазнаёміліся ў 2017 годзе. Кіза прызнае, што спачатку ацэньваў Тэбандэкэ праз прызму яго інваліднасці, але хутка зразумеў, наколькі ён таленавіты танцор. Іх супольная праца з назвай Amazina Mbuyaga кідае выклік сацыяльным нормам і стэрэатыпам, даследуючы сутнасць танца і яго патэнцыял. Гэта спроба паказаць універсальнасць чалавечага досведу, які заключаецца ў целе і праз цела можа выказвацца. У кантэксце дэвізу «3s/8h» гэта таксама пра ўважлівасць — да іншага і да сябе — як пра неспешнае (сама)пазнанне.
Вытворчасць: Aliyah Milly Productions у супрацоўніцтве з фундацыяй Art Transparent і Nafasi Art Space
Праца была рэалізавана ў межах праекта “Deconfining – мастацтва, культура, палітыка ў Еўропе і Афрыцы”
QR-код: https://arttransparent.org/deconfining/

12.

Ірміна Муравска
Прытулак у свеце страчанага часу
інсталяцыя
2025
Праца з’яўляецца адначасова аб’ектам і сэнсарным месцам супакаення — капліцай для цела і духу. У эпоху забруджвання натуральнага рытму чалавечага жыцця мы шукаем месцы, дзе можам схавацца, адпачыць ад імклівасці сьвету і перанасычанасці стымулаў. Мастачка, адсылаючыся да прыроды, стварыла інсталяцыю, якая ўключае скульптуру, змешчаную ў супакойным асяроддзі. Інсталяцыя мае духоўнае і медытатыўнае вымярэнне. Яна заклікае ўдзельнікаў да перажывання хоць бы кароткага выхаду з імклівага сьвету, да схавання ў цені тварэння з-за межаў нашай рэчаіснасці. Гэтае месца можа натхняць на роздум, але таксама можа стаць формай часовага пераўтварэння — як у выпадку насякомага, што пераўтвараецца, схаваўшыся ў кокане.

13.

Кацпер Вятрак
Алегорыя працы з мачтай 5G
жывапіс
2025
Гісторыя прамысловай рэвалюцыі — гэта гісторыя рэвалюцыі суб’ектнасці. У XIX стагоддзі час працы складаў нават 96 гадзін на тыдзень. У наступныя дзесяцігоддзі — дзякуючы масавым пратэстам, патрабаванням і страйкам пралетарыяту — працоўны тыдзень значна скараціўся. Урэшце ў Польшчы з 1973 года ён складае 40 гадзін, расцягнутых на пяць дзён. Нягледзячы на гэтыя змены, мы дагэтуль прадаём працадаўцам/чыням сваю ўвагу. Яе працягласць (англ. attention span) у дарослага чалавека складае каля 8 секунд. Мы аддаём ім значную частку гэтых імгненняў, якімі яшчэ нядаўна распараджа́ліся толькі самі. Калі прамысловая рэвалюцыя была канфліктам суб’ектнасці з прымусам да працы, то лічбавая рэвалюцыя — канфлікт суб’ектнасці з таварызацыяй. Мы ўжо не вырашаем, каму прысвячаем сваю ўвагу ў інтэрнэце, а менавіта там праводзім большую частку так званага вольнага часу. Мы прадалі яе платформам у абмен на бясплатны доступ да сацыяльных інструментаў. Мы абмянялі гэты доступ на лічбавыя копіі нашых ідэнтычнасцяў, якім цяпер можна падкідваць аплочаныя зместы — з гарантыяй увагі. Пра гэта нагадвае від на вяршыню будынка Акруговай Дырэкцыі Дзяржаўнай Чыгункі у Вроцлаве, паказаны на карціне. Гістарычная алегорыя працы, сімвал эмансіпацыі класаў, дзеліць ландшафт з сімвалам іх таварызацыяй — мачтай, што перадае іх даныя з усё большай прапускной здольнасцю.

14.

Група Бабірот
Ніякіх багоў, ніякіх паноў
інсталяцыя / installation
2025
Група Бабірот узнікла ў 2024 годзе. Аўтаркі з гэтай нефармальнай групы: Ольга Будзан, Ева Гловацка, Эмілія Коверска, Дамініка Кульчыньска, Лаўра Маліновска, Анна Пастушка, Марта Сечковска і Ева Зварыч.
Назва праекта No Gods, No Masters («Ніякіх багоў, ніякіх паноў») — гэта міжнародны лозунг, распаўсюджаны анархісцкімі, працоўнымі і фемінісцкімі рухамі ў пачатку XX стагоддзя. Для мастачак з Бабіроту ён з’яўляецца сімвалам маніфесту супраць фальшывых ідалаў прадуктыўнасці, спажывецтва і грошай, а таксама дыктату навязваемых мод ці трэндаў. Таму ў іх дзейнасці найважнейшымі з’яўляюцца час, праведзены разам, супольнасць досведу і роля фантазіі.
Тэкстыльны аб’ект у форме вышытага штандару быў створаны падчас шматгадзіннага працэсу, без папярэдняга эскіза або зададзенай эстэтыкі. Гэта антыпрадукт, у якім узоры і колеры адлюстроўваюць плыні свядомасці мастачак, часам выяўленыя ў механічных і паўтаральных рухах, іншым разам — свабодных, нескаваных. Вышыўка — гэта адно з рамёстваў, стэрэатыпна звязаных з так званымі «жаночымі» заняткамі. Мастачкі спасылаюцца такім чынам на шматвекавую традыцыю правядзення вольнага часу ў жаночых супольнасцях, ствараючы бяспечную прастору для адпачынку і радасці свабоднага дзеяння, якое не падпарадкоўваецца логіцы вытворчасці. Праца з тэкстылем таксама ўпісваецца ў польскую традыцыю фемінісцкага мастацтва.
Наступнымі часткамі праекта з’яўляюцца фільм, змантаваны з запісаў, зробленых падчас сесій вышывання, і маніфест, напісаны паэткай Эміліяй Конверскай.

15.

Міхаліна Муселяк
З сацыялістычным прывітаннем
вiдэаінсталяцыя: 3 вiдэапрацы + 3 архітэктурныя мадэлі на драўляным каркасе
2025
«Каркасная сістэма мае базавую сетку 1800 × 1800 мм. Сценавыя элементы маюць таўшчыню 50 мм і вышыню 375 мм. Яны выкарыстоўваюцца для будаўніцтва сцен будынка. Панэлі маюць перасек у форме літары Т. Калонны маюць памеры 160 × 160 мм і могуць быць злучаны са сцяной з любога боку» — Пэтэр Вурбс, Aufbau des ANC-Entwicklunszentrums Dakawa / VR Tansania – Kindereinrichtung, IRS Archiv, Эркнер, Берлін 1988, с.10–11.
У 1986–1992 гадах, прыхапкам і без магчымасці падарожнічаць, усходненямецкія архітэктары ўкаранялі ў Дакаве ў Танзаніі тэхналогію пад назвай Wall-Panel-Column (WPC). Гэтая спецыфічная архітэктурная трансплантацыя супала ў часе з важнымі палітычнымі зменамі: падзеннем Берлінскага мура, а значыць канцом падзелу Германіі і распадам Савецкага Саюза, а таксама вызваленнем Нэльсана Мандэлы з турмы, што скончыла апартэід.
Амаль 40 гадоў пазней архітэктарка Эстэр Мбібо (Танзанія / Германія) і мастачка Міхаліна Муселяк (Польшча / Германія) даследуюць уласныя часапрасторавыя сувязі ў дачыненні да гэтых падзей. Яны стварарюць мапы часу у глабальным свеце, дзе магчымасць перамяшчэння даступная, але шматаспектная і праблематычная. Бо хто сёння можа быць турысткай, а хто ледзьве імігранткай?
Аўтаркі фіксуюць моманты падарожжа ў Танзанію па слядах тэхналогіі WPC, а таксама паўсядзённасць на нямецкай эміграцыі. Яны разважаюць пра кантэксты ўласных рашэнняў, бо — як і ўзгаданы ў праекце мабільны артэфакт, гісторыя якога цягнецца з Другой сусьвет най вайны і нацысцкай архітэктуры часовых будынкаў — іх выбары застаюцца ўпляценымі ў гістарычную неаддзельнасць абставінаў і значэнняў.
Праца была рэалізаваная ў межах праекта «Deconfining — мастацтва, культура, палітыка ў Еўропе і Афрыцы»
Qr-код: https://arttransparent.org/deconfining/
1. Shida (Праблема)
відэа, 8’29”, колер, Full HD, 9:16
2025
Гераіня: Эстэр Мбібо
Сцэнар: Эстэр Мбібо, Міхаліна Муселяк
Здымкі: Эстэр Мбібо
Архівы: Юрген Лескіен, Die Solidarität der DDR und der BRD mit dem südafrikanischen Befreiungskampf, Rosa-Luxemburg-Stiftung, Берлін; матэрыял да фільма We come a long way, Hedda van Gennep, African Skies Foundation Video Collection, International Institute of Social History, Амстэрдам
Мантаж: Міхаліна Муселяк
Гукавое афармленне: Яцэк Шчэпанэк
Музыка: Барака Мвіншэхэ, Shida (1979)
2. Wall (Сцяна)
відэа, 11’50”, колер, Full HD, 9:16
2024
Героі: Боас Францыск Ківелу, Джо-Францыск Кіяга, Міхаліна Муселяк
Сцэнар: Міхаліна Муселяк, Ан-Катрын Бэнэр
Здымкі: Міхаліна Муселяк
Архівы: @sngprecastboundarywalljaip8414, New looking design Precast concrete readymade farm house is built by labour in this way#precast, YouTube
Мантаж: Міхаліна Муселяк
Гукавое афармленне: Яцэк Шчэпанэк
Музыка: Zoomies, It Feels Strange (2023)
3.WPC – ‘Kindergarden’
відэа, 2’30”, колер, Full HD, 4:3
2025
Архівы: матэрыял да фільма We come a long way, Hedda van Gennep, African Skies Foundation Video Collection, International Institute of Social History, Амстэрдам
Мантаж: Міхаліна Муселяк
4.Інсталяцыя
Мадэлі: Ая Ганор
Праект інсталяцыі: Фрыдрых Хартунг, Ханна Фэрэнц-Гілсдэн, Міхаліна Муселяк

Праект быў распрацаваны ў межах праграмы Meisterschüler у HGB Leipzig у класе expanded cinema праф. Клеменса фон Ведэмайера і д-р Марэйке Берніен, а таксама натхнёны рэзідэнцыяй у Баухаус Дэсау, Bauhaus Lab 2022. Далей ён быў працягнуты ў 2023 г. у рамах рэзідэнцыі «Deconfining – вызваленне мастацтва, культуры і палітыкі ў Еўропе і Афрыцы», арганізаванай у Дар-эс-Саламе фондам Art Transparent (Польшча) і Nafasi Art Space (Танзанія).

16.

Ян Мос
Даклад пра хуткасць
5-канальная відэаінсталяцыя, XX’XX”
2025
Пасля пяцігадовага перапынку Ян Мос вяртаецца да герояў свайго дакументальнага фільма Singeli Movement: Greed for Speed (2023), каб стварыць яшчэ пяць кліпаў на іх музыку і даведацца, ці змяніўся за гэты час стан мастакоў, якія стрвараюць музыку Singeli.
Singeli — гэта захапляльная электронная музыка з характэрным інтэнсіўным вакалам і тэмпам, што дасягае 300 BPM. Жанр нарадзіўся ў сярэдзіне 2000-х у бедных кварталах Дар-эс-Салама, сталіцы Танзаніі. На пачатку культура Singeli мела кепскую рэпутацыю, яе называлі музыкай злодзеяў, нягоднікаў і працаўнікоў сэкс-індустрыі. Аднак з часам, дзякуючы развіццю сцэны, а магчыма і дзякуючы міжнароднаму поспеху, Singeli стаў шырока прызнаваны і ўспрымаецца танзанійцамі як аўтэнтычны і ідэнтыфікацыйны складнік сучаснай культуры Танзаніі. Сёння гэты жанр гучыць нават на перадвыбарчых мітынгах вядучых палітыкаў.
Праца Моса спрабуе зафіксаваць, як гэтыя змены паўплывалі на жыццё, кар’еры і творчасць артыстаў з калектыву Singeli Movement. Фрагменты інтэрв’ю спалучаюцца з пяццю кліпамі, знятымі Мосам на іх кампазіцыі.
Інтэрв’ю далі: DJ Bamba Pana, DJ Longo, Dogo Mjanja a.k.a. M Rider, Producer Sisso, Chief Baker, MC Kadilida, MC Anti Vairas, Dj Duke.
Кліпы на кампазіцыі:
Rehema Tajiri, Sina Salio
Sisso & Maiko, Kivinje
M Rider, Wape Chai
Kadilida, Msogelee
Shalissa, Limenishinda
Праца была рэалізаваная ў межах праекта «Deconfining — мастацтва, культура, палітыка ў Еўропе і Афрыцы»
Qr-код: https://arttransparent.org/deconfining/

17.

Ягода Добецка
Здроёва
відэа, 26’04’’
2024
Здроёва гэта даніна радаснай, але паступова зменлівага феномену санаторных месцаў забаваў і сацыяльных сустрэч. Гэта візуальны, паэтычны дзённік, што фіксуе моманты і сувязі, якія фармуюцца вакол прасторы Кавярні Здроёва ў Длугополь-Здруі і яе лакальнай супольнасці. У гэтым поўным цеплыні і ўвагі да іншага чалавека відэа — дакументальным інтэрв’ю — мастачка знаёміць нас з Эвай і Міраславам Крыніцкімі, уладальнікамі кавярні Здроёва, а таксама з Ганнай Браноўіцкай, якая вядзе там танцавальныя вечары.
Паказваючы іх шматгадовыя сувязі з гэтым месцам, што цягнуцца яшчэ з маладосці, Добецка звяртае ўвагу на адно з найважнейшых месцаў для фармавання лакальнай — нават калі часова — супольнасці. Кавярня становіцца не толькі месцам адпачынку, але і важным цэнтрам сацыяльнай інтэграцыі, асабліва для сталых людзей, для якіх вольны час — гэта не толькі магчымасць быць актыўнымі, але і адказ на патрэбу прыналежнасці і блізкасці. Танцавальныя вечары, рэтра-вечарынкі і канцэрты выконваюць тут ролю сацыяльнай і эмацыйнай тэрапіі, што атрымала назву «паркетавая тэрапія». У той момант як час, прысвечаны клопату пра супольнасць, паступова знікае з нашага жыцця, Добецка спрабуе знайсці прасторы, месцы і рытуалы, прысвечаныя адпачынку, задавальненню і калектыўнаму дабрабыту. Мастачка задаецца пытаннем, ці можам мы знайсці сляды гэтых практык у інстытуцыях мінулага, каб уявіць сабе іх новыя формы ў будучыні.

18.

Мая Янчар
У прыродзе 2
жывапіс, акрыл на палатне
2023
Карціна адлюстроўвае ідылічную сцэну, натхнёную творамі Франсуа Бушэ. Такога кшталту ідыліі, папулярныя ў французскім жывапісе XVIII ст., спалучалі ідэалізаваныя элементы вясковага жыцця і забавы арыстакратыі на ўлонні прыроды. Яны стваралі тым самым сьвет ілюзіі, адарваны ад рэальных сацыяльных праблем, у тым ліку ад агульнай беднасці ніжэйшых слаёў і сістэмнага выкарыстання. На карціне Маі Янчар дзякуючы выкарыстанню неўласцівай для такой жывапіснай канвенцыі каляровай гамы сімвалічна падкрэсліваецца грaтэскнасць паказанай сцэны.

19.

Мартына Барановіч
Плачу гінеколагу сваёй карцінай
жывапіс
2023
На карціне мастачка стварае выдуманую сітуацыю перадачы ўзнагароды доктарцы. Аднак замест грошай, якія яна мусіла пазычыць у хлопца, яна аплочвае працэдуру сваёй карцінай. Адначасова яна ўсведамляе, што рынкавая вартасць яе твора значна перавышае рахунак ад гінеколага. У гэтым кантэксце гэты жэст можна прачытаць як нелагічны ўчынак у крызіснай сітуацыі. Выяву, прадстаўленую на карціне, можна таксама прачытаць як метафару сітуацыі асобаў мастацкай прафесіі ў Польшчы. Большасць з іх не атрымлівае ўзнагароджання за ўдзел у выставах і не мае магчымасці прадаваць свае працы. У гэтай паталагічнай сітуацыі мастацкая асоба адкрыта абкрадаецца на вынікі сваёй працы і выдаткаваны на яе час.

19.

Мартына Барановіч
Уласны пакой
жывапіс
2022
Два аўтапартрэты распавядаюць пра звычайныя хатнія сітуацыі, што адбываюцца ў вольны час. Нагата падкрэслівае іх інтымны характар. Эксплуатацыя ўласнага цела і дому можа быць выражэннем свабоды, звязанай з прыватным часам. Насамрэч гэтыя звычайныя дзеянні ўцягнутыя ў палітыку, што пранікае праз сцены нашых дамоў.
Карціна Мыю туалет перад тым, як пайсці ў душ адлюстроўвае банальную дзею, якая, аднак, з’яўляецца асновай чалавечага існавання. Яе супастаўленне з нагатой супярэчыць усталяванаму ў культуры вобразу жаночага цела як прыгожага і эратычнага. Гэтую сцэну каментуе завіслы на сцяне плакат феміністычнага руху «Wages for Housework», заснаванага ў ЗША ў 1970-х гадах, які выступаў за аплату хатняй працы. Нягледзячы на тое, што прайшло больш чым 50 гадоў, жанчыны ўсё яшчэ не атрымалі аплаты за рэпрадукцыйную працу.
На другой карціне, Уласны пакой (з відам на Нацыянальны Стадыён), мастачка дакранаецца да сябе ў адзіноце, не цікавячыся ні краявідам за акном, ні патэнцыйным глядачом ці глядачкай гэтай сцэны. Чырвоныя агні Нацыянальнага Стадыёна за шыбай нагадваюць, у якой краіне жыве Мартына Барановіч і мільёны іншых жанчын. Нягледзячы на свабоду, што вынікае з валодання ўласным пакоем, яны ўсё яшчэ знаходзяцца ў палітычна акрэсленым месцы, дзе правы жанчын не паважаюцца. Назва карціны адсылае да эсэ Вірджыніі Вулф Уласны пакой, падкрэсліваючы важнасць наяўнасці ўласнай прасторы як умовы свабоды і магчымасці распараджацца часам пасля працы.

20.

Ліндзі Дэдэк
Не як іншыя дрэвы
двухканальная відэаінсталяцыя
2025
Праца Ліндзі Дзэдэк Не як іншыя дрэвы з’яўляецца рэфлексіяй над двума відамі дрэў, якія адыгрываюць важную ролю ў культурах супольнасцяў, што жывуць у месцах іх росту: мпінга (hebanem) ва Усходняй Афрыцы і вярбой у Цэнтральна-Усходняй Еўропе. У дзвюх частках фільма-эсэ аўтар/ка даследуе змены ва ўспрыманні гэтых відаў у кантэксце лакальных культурных практык, адначасова натхняючы гледача на думкі аб ролі мастацтва ў сучасных супольнасцях.
Дрэва мпінга выкарыстоўвалася супольнасцю Макондэ як cкульптурны матэрыял яшчэ да каланіяльнага перыяду. З прыходам еўрапейцаў гэтыя скульптуры сталі прадметам гандлю, а сама практыка змянілася пад уплывам навязанай хрысціянскай веры. У дыскусіі аб статусе мастацтва Макондэ нельга ігнараваць той факт, што мпінга мае істотнае значэнне ў змаганні за экалагічную справядлівасць у посткаланіяльнай рэчаіснасці. Раней гэтае дрэва высока цанілася місіянерамі, турыстамі і каланіяльнымі работнікамі за сваю характэрную чорную афарбоўку, а сёння яно стала рэдкасцю і каштоўнасцю, а дзеянні дзеля яго аховы часта асацыююцца з празмерным дзяржаўным кантролем.
У другой частцы фільма, пад назвай Вярба, Дэдэк даследуюць адносіны паміж людзьмі, дрэвамі, рамяством і духоўнасцю. Відэа, знятае на плёнку Super 8 mm, адсочвае сувязі паміж формай вярбы, прамысловымі структурамі, людзкімі і птушынымі тэхнікамі пляцення. Гэта даследаванне адбываецца праз вольныя асацыяцыі на тэрыторыі Польшчы, Германіі, Венгрыі і Чэхіі. Вербы, якія калісьці дамінавалі ў краявідзе Цэнтральнай Еўропы, выкарыстоўваліся, між іншым, у пляценні з дубцоў – практыцы, якая амаль цалкам знікла.
Праца была рэалізавана ў межах праекта «Deconfining – мастацтва, культура, палітыка ў Еўропе і Афрыцы».
Qr-код: https://arttransparent.org/deconfining/

21.

Якуб Леніарт
Тэрытарыяльная экспансія
жывапіс
2025
Працы адсылаюць да ідэі пошуку ўнутранага сховішча — прасторы адпачынку. Скручанасцьн у спакоі паказвае патрэбу ўцёкаў ад празмернай стымуляцыі. Лішак стымулаў, які ўзнікае з-а кіравання часам у лічбавуй эпосе, прыводзіць да таго, што нават вольны час становіцца формай самаэксплуатацыі. Карціны нагадваюць пра неабходнасць стварэння прасторы, у якой час можа спыніцца.
Іх назва адсылае да паняцця Domain Expansion (па-беларуску: пашырэнне дамены) — складанай тэхнікі з сусьвет у анімэ Jujutsu Kaisen, якая заключаецца ў стварэнні закрытай, духоўнай прасторы — «дамены», дзе тэхнікі карыстальніка становяцца бездакорнымі. У маіх працах ідэя Domain Expansion ператвараецца ў метафару ўнутранага сховішча, якое мы шукаем, калі знешні сьвет не дае нам апоры. Яна дакументуе спробу стварыць уласную, асабістую дамену — сховішча ў момант дэстабілізацыі. Скручаныя постаці нагадваюць пра каштоўнасць момантаў, пазбаўленых ціску эфектыўнасці.

22.

Лукаш Хорбув
Без назвы
аб’екты
2024/2025
У сваёй мастацкай практыцы Лукаш Хорбуў даследуе матэрыяльныя структуры, а таксама шукае адказы на пытанні пра тое, як гісторыя працы і рамяства фарміруе нашу сучаснасць. Збор некалькіх аб’ектаў — гэта спроба зафіксаваць адносіны паміж целам, часам і матэрыяльнасцю. Яны таксама з’яўляюцца выяўленнем рэфлексіі на тэму ручной працы, рамяство і іх сацыяльнымі наступствамі. Гэта запісы жэстаў, якія балансуюць на мяжы традыцыйнасці і сучаснасці, асабістым досведам і калектыўнай памяццю. Мастак знаходзіць у іх сляды гісторыі. Выкарыстоўваючы архаічныя тэхнікі, такія як ручное шыццё, вязванне і пляценне, ён спасылаецца на традыцыйныя формы працы, якія былі асновай жыцця вясковых і працоўных супольнасцей. Хорбув даследуе тое, што цяпер маргіналізуецца — працу рук, тэхнікі, прызнаныя простымі, недасканалымі, штодзённымі. Яго аб’екты зроблены з матэрыялаў, што нясуць у сабе след чалавечай прысутнасці: тканін, шнура, дроту і паперы. У іх структурах адлюстроўваецца напружанне паміж далікатнасцю і трываласцю, парадкам і хаосам — што наўпрост адсылае да ідэі падзелу часу на працу, адпачынак і сон.

23.

Анна Альбін і Анна Секерска
Як губка. Аб горных вадаахоўных лясах
гід-падручнік, гульня на мясцовасці, аб’ект
2025
Як губка гэта шматвымерны мастацкі праект, прысвечаны вадаахоўным магчымасцям горных лясоў, у цэнтры якога знаходзіцца гід-падручнік па абраных месцах у Карпатах і Судэтах: праектаваны Нацыянальны парк Турніцкі, Бескид Нізкі, Падгор’е Ізерскае і Катліна Клодзка. Да супольнай працы над мастацкім гідам мастачка Анна Секерска запрасіла розных спецыялістаў, сярод якіх біялогіня Анна Альбін (суаўтарка публікацыі), мясцовыя жыхары, актывіст і чалавек, які перажыў леташнюю паводку.
Падручнік распавядае, што такое «водаахоўнасць», і заклікае прайсці па яе маршруце. Яго галоўныя гераіні — вада і яе саюзнікі: бабры, дрэвы, імхі… Калі ім не перашкаджаць, разам з мноствам іншых істот яны ствараюць жыццядзейную экасістэму, якая дзейнічае як губка — паглынае лішак вады і паступова выдзяляе яе ў засуху. Калі ў лес заходзяць машыны, гнаныя жаданнем хуткай выгады, узаемасувязі перарываюцца густой сеткай лясных дарог. Залішнія высечкі, прыступная лясная гаспадарка пераўтвараюць вадаахоўны горны лес у пустыню — губку ў сіта.
На сёлетнім SURVIVAL Анна Секерска разам з Аняй Альбін падрыхтавалі гульню на мясцовасці ў прылеглым парку і на берагах Быстрыцы. Каб прыняць удзел у гульні, трэба звярнуцца да валанцёраў, якія дадуць далейшыя інструкцыі.
Праца была рэалізаваная ў рамах праекта „The Big Green”.
Qr code: https://arttransparent.org/the-big-green/prace-artystyczne/gleba/

24.

Жазэфіна К’яга
Барвяны код
відэа XX’XX”
2025
Гэты эксперыментальны дакументальны фільм раскрывае гістарычнае і моўнае паходжанне слоўніка, звязанага з менструацыяй, а таксама яго сувязь з мізагініяй і патрыярхатам. Ён даследуе, якім чынам эўфемізмы — названыя ў фільме «барвяным кодам» — фармуюць грамадскія адносіны да менструацыі. Фільм таксама заглыбляецца ў рэальныя наступствы менструальных табу, канцэнтруючыся на выпадку кенийскай сенатаркі Глорыі Орвобы, якую публічна зганьбілі ў парламенце пасля таго, як яна з’явілася на пасяджэнні з бачнымі плямамі менструальнай крыві на адзенні.
Відэа параўноўвае дакаланіяльныя афрыканскія менструальныя традыцыі — такія, як у народа кікуйю ў Кеніі, які святкуе першую менструацыю дзяўчынкі — з пачуццём сораму, уведзеным у каланіяльны перыяд праз экспансію хрысціянства. К’яга супрацьпастаўляе гэты дысананс з сітуацыяй ў сучаснай Польшчы, дзе жанчыны нанова адкрываюць традыцыйныя лячэбныя практыкі, звязаныя з менструацыяй, у тым ліку абрады шаптух, якія былі перасьледваныя з боку інстытуцыяналізаванай рэлігіі, а пазней — у эпоху індустрыялізацыі і развіцця капіталізму — выцесненыя сучаснай, дамінаванай мужчынамі медыцынай.
Дзякуючы супрацоўніцтву з польскай мастачкай Ізай Мочарнай-Пасек, якая даследуе тэму менструацыі таксама ў кантэксце пазаеўрапейскіх традыцыйных ведаў, К’яга паказвае ўзаемапранікненне культурнай спадчыны і медыцынскіх практык. Фільм з’яўляецца прыкладам таго, як мастацтва можа стаць інструментам вяртання амаль забытых ведаў.
Праца была рэалізаваная ў межах праекта «Deconfining — мастацтва, культура, палітыка ў Еўропе і Афрыцы»
QR-код: https://arttransparent.org/deconfining/

25.

Кшыштаф Цыбулскі
DRG*
гукавая інсталяцыя
2025
Вышыня гуку непарыўна звязаная з часам — вынікам змены хуткасці перамяшчэння магнітнай стужкі, на якой запісаны гук, з’яўляецца змена вышыні прайграванага гуку. У выпадку акустычных крыніц гуку — вібруючых струнаў, калодак і прутоў — вышыня гуку вызначаецца іх фізічнымі параметрамі: нізкія гукі патрабуюць адпаведна даўжэйшых генератараў, то-бок вібруючых целаў. Каб адно з іх магло перадаць сваю энергію другому, абодва павінны схіляцца да вібрацыі з той жа частатой, званаю рэзананснай частатой. Яна можа быць апісана колькасцю ваганняў у секунду, пры чым для з’яўленне рэзанансу паміж двума генератарамі, патрабуецца ідэальная часавая сінхранізацыя. Акустычныя інструменты, такім чынам, з’яўляюцца ўвасабленнем сувязі паміж часам і прасторай, пабочным эфектам якой у дадзеным выпадку з’яўляецца гук.
У інсталяцыі DRG функцыю інструмента выконваюць металічныя ступені, падахвочаныя да вібрацыі з дапамогай электрамагнітных актуатараў, наладжаных на рэзанансныя частоты адпаведных ступеняў і элементаў балюстрады. Кампазіцыя, што выконваецца на іх, разгортваецца паралельна ў трох тэмпах — у самым павольным яна праяўляецца ў форме нізкіх дронаў, больш адчувальных целам, чым слыхам; у самым хуткім сканцэнтравана да некалькасекунднай паслядоўнасці высокіх гукаў, адлюстроўваючы фізічныя сувязі паміж часам, прасторай і гукам.

26.

Войцех Блехаж
Сімфонія №3 (фрагменты)
канцэртная інсталяцыя на 200 бесправадных дынамікаў
2021–2023
Гадзіны выканання: 13:00–17:00 і 18:00–23:00
Каманда: Войцех Блехаж — дырыжор, Нікалас Наварра Руэда — касцюм, Якуб Эртэль — асістэнт
Гэта твор для аркестра з 200 дынамікаў, актываваныя і арганізаваныя дырыжорам у тэмы, кантрапункты, адгалоскі, сузор’і і карэнні, што ствараюць прасторавы гукавы ландшафт. Дырыжор садзіць чарговае гукавое зерне, з якога вырастае памнажаная гукавая структура.
Замена музыкаў на малыя электронныя прылады адносіцца да прамысловай і лічбавай рэвалюцыі. Першая дазволіла вырабляць вялікую колькасць інструментаў з падобнай якасцю гучання, што праўплывала на памеры і ўніфікацыю гучання еўрапейскіх аркестраў. Другая спрыяла адкрыццю вокмэна, які дазволіў мець асабістую і партатыўную крыніцу гуку.
Твор быў скампанаваны згодна з думкай Густава Малера, што «сімфонія павінна быць як сьвет, павінна змяшчаць усё». Першая частка, Synthesis, гэта эмбіентна-канцэптуальнае сантнае allegro, у якім кожная яго частка: першая тэма, злучальнік, другая тэма, эпілог і г.д. візуалізуецца як чарговая група дынамікаў, паміж якімі публіка можа перамяшчацца. Другая частка, Sound fields, гэта гісторыя пра неабмежаваны сёння доступ да (інтэрнэт) бібліятэкі існуючых гукаў: ад сэмплаў NASA і палявых запісаў да акіянічных запісаў спеваў кітоў. Трэцяя частка, Drones (Arbor/Rhizome), гэта гукавы корань, дронавы сет. Вроцлаўская версія сімфоніі не ўключае чацвёртую частку (Scherzo) і пятую (Theme with variations). Першая частка будзе выконвацца двойчы на працягу дня.
«Сістэмы нельга кантраляваць і нельга раскусіць, але з імі можна танчыць» — Донэла Х. Мідоўс.

27.

Вячаслаў Кірылаў
быты ў краіне глыбокага летаргіі
канцэртная інсталяцыя для скрыпкі і live electronics
дата выканання: 19.06.2025, 18:00–19:00
2025
Выканаўцы:
Паўліна Вош — скрыпка
Вячаслаў Кірылаў — электроніка
Манатоннасць і своеасаблівая кантэмплятыўнасць твору адсылае да досведу нуды і дрымотнасці, калі ўспрыманне сьвету сплошчваецца, а час, што разумеецца лінеарна, перастае мець якое-небудзь значэнне. У такіх умовах немагчыма стварэнне якой-небудзь каштоўнасці, заснаванай на абмене, выкарыстанні і інтарэсе. Твор пазбаўлены ідэі развіцця гукавога матэрыялу на карысць даследавання фігур, што вяртаюцца адна да адной, якаснае выяўленне якіх часткова зніжанае. Гэта спроба развіцця таго, што Жорж Батай у Праклятай частцы і Мяжы карыснага называў кантэмпляцыяй вечнасці або хвалой, якім ён супрацьпастаўляў падзенне чалавека ў сучаснасць і вынікаючы з гэтага падзення ўтылітарызм.

28.

Эдзі Фанг
Пікокосмас
гукавая радыёскульптура
2024
Сучасныя квантавыя камп’ютары гэта прадказанне лічбавай рэальнасці, паскоранай у сотні мільёнаў разоў у аднясенні да сучасных працэсараў. Гэта маштаб, які цяжка сабе ўявіць, а тым больш адчуць. Фатон як носьбіт квантавай інфармацыі адначасова з’яўляецца часовым і эфемерным — ён знікае на працягу пікасекунд.
Навукоўцы, што даследуюць квантавую памяць у лабараторыі Нямецкага Касмічнага Цэнтра, спынілі адзін фотан у цёплай атамнай пары цэзію-133, які таксама выкарыстоўваецца ў атамных гадзінніках, усталяваных на спадарожніках. Мастачка запаволіла рух фатона прыкладна ў 14 тысяч разоў і перакадавала яго ў гукавую хвалю, якая перадаецца ў сьвет радыёперадатчыкам на хвалi частатой 87,7 МГц.
У прасторы працы Picocosmos з дапамогай радыёпрымача можна не толькі пачуць гук аднаго фатона, але і адсочваць паводзіны хвалі ў прасторы. Гэта досвед нябачных хваль, што ляжаць у аснове квантавай механікі, якая апісвае рэальнасць на піка-, мікра- і макрамаштабе сусьвет у. Мікраскапічныя працэсы становяцца не толькі чутнымі, але і ўражлівымі да прысутнасці чалавека і яго рухаў, утвараючы дынамічнае асяроддзе для назірання навакольнай рэчаіснасці.
Працу суправаджаюць эскізы аднаго фатона, падрыхтаваныя навукоўцамі, а таксама набор канвертаў з узорамі фатонавай выпадковасці, копія фатаграфіі Spiral of Lightning in a Thunderstorm (1886) аўтарства Чарльза Мусета і картка для запісу квантавага шыфраванага паведамлення, каб перадаць яго ў сусьвет.

29.

Шымон Шэўчык
Заставалася толькі чакаць сонца
аб’екты
2025
Праекты металапластычных аб’ектаў, што формай нагадваюць аконныя рашоткі з матывам сонца, былі створаны ў выніку варштатаў, праведзеных у Старохожаўскім Доме Культуры і Доме Культуры на Вітоса ў Катавіцах. Калажы, зробленыя ўдзельнікамі, былі ператвораны ў формы аконных рашотак. Праца абпіраецца на нечаканым супрацоўніцтве паміж мастаком і групай удзельнікаў, а таксама неспадзеўках – давяру працэсу і аддаванню часткі кантролю над працай і яе канчатковай формай. Творчасць разумеецца тут не толькі як прафесійная мастацкая дзейнасць, але перш за ўсё як натуральная, індывідуальная патрэба абмену і выразнасці.
Солярны матыў быў выбраны дзякуючы сваёй энергетычнай сімволіцы і разнастайнасці інтэрпрэтацый у розных гістарычных перыядах. У сімволіцы сонца змяшчаюцца змена, рытм, жыццё, але таксама разбурэнне і сіла, якая выходзіць за межы чалавечага кантролю.
Супрацоўніцтва: Ала, Дората, Эльжбета, Оля Ханцэль, Віёля Імёльчык, Аліса Яцэнка, Юлія Капчыньска, Гося Кавальска, Моника Кукула, Эміль Рак, Іга Слупска, Марта Венглож, Дар’я Вініярска, Зоф’я

30.

Паліна Улостоўска
Дзецям — усьмешку, сьвету — мір
мурал
2025
Праца звязана з гісторыяй утварэння ўтылітарнай графікі, канцэнтруючы ўспрыманне часу і гісторыі вакол мастацкіх практык. Асноўнымі натхненнямі для мурала сталі архіўныя фотаздымкі святочных дэкарацый з перыяду дзейнасці Дома Культуры ў замку ў Лясніцах, публікацыя пра творчасць мастака Тадэвуша Цялавіча Zwiedzajcie Piastowski Wrocław аўтарства Караліны Заторскай і Марыяна Місяка, а таксама часопісы „Kontrowersy” пра працу дэкаратаркі Йоланты Гурскай.
Частая ананімнасць і высьлізгванне гісторыі і памяці творчых асобаў тых часовых дэкарацый у Польскай Народнай Рэспубліцы, у тым ліку рэкламных муралаў, натхнілі Паліну Улостоўскую на спробу ілюстрацыі гэтай з’явы. Асобы, што рабілі муралы ў 1960–70-х гадах, маюць шанец на захаванне памяці аб сабе толькі ў публікацыях. Іх нязахаваная творчасць стала часткай згубленых гарадскіх сьветаў.
Назва працы — Дзецям — усьмешку, сьвету — мір — гэта папулярны лозунг часоў ПНР, які дагэтуль горка актуальны. Мастачка ўзяла яго з надпісу ў Парку Усьмешкі ў раёне Кшыкі ў Вроцлаве. Яе мурал адлюстроўвае матыў пераварочвання пясочнага гадзінніка падчас руху — момант, калі час выгінаецца, на імгненне спыняецца, каб праз секунду плыць далей.
Размяшчэнне мурала паміж рознымі галінамі мастацтва і рамесніцтва ўплывае на яго сацыяльны і адукацыйны характар. Таму менавіта муралы, акрамя рэкламнай функцыі, выкарыстоўваюцца для пераносу ў публічную прастору лозунгаў, якія тычацца вольнага часу ці змагання за роўныя правы.

31.

Павал Францішак Яскула
Я веру, што магу лятаць
скульптура / аб’ект
2024
Праца складаецца з двух элементаў: залатога баскетбольнага мяча, з якога выйшала паветра, і залатога баскетбольнага коша. Зачыненая сетка знізу, якая перашкаджае гульні, выканана з пазалочаных ланцужкоў рознага паходжання. Сёння, у эпоху позняга капіталізму і логікі бясконцай прадуктыўнасці, нам цяжка адрозніць заняткі, зробленыя ў вольны час, ад тых, што павінны прывесці да прафесійнага і асабістага задавальнення. Сітуацыю ўскладняюць мары пра славу і багацце, якія — паводле неаліберальнай ідэі выключнай адказнасці асобы за свой лёс — нібыта знаходзяцца ў крокавай даступнасці. Дастаткова толькі шмат працаваць або адкрыць і паказаць сьвету свой выключны талент. У такой эканоміцы кожнае дзеянне мусіць мець сэнс і значэнне — нават адпачынак павінен быць бесперапынна аптымізаваны, бо ён — толькі сродак для большай эфектыўнасці і рэалізацыі мэтаў.
У паўсядзённым мысленні лічыцца, што сярод розных сфер менавіта спорт і мастацтва прыносяць — неадкладна і амаль безумоўна — радасць і адчуванне задавальнення. Вялікі высілак, упартасць, паслядоўнасць і штодзённая цяжкая праца ў гэтым уяўленні цалкам ігнаруюцца. Гэта з’яўляецца крыніцай дадатковай фрустрацыі мастацкіх і спартыўных асобаў, уцягнутых у гэтыя сацыяльныя фантазіі, і адначасова пакінутых на перыферыі сістэмных рашэнняў у галіне працоўнага часу і аплаты працы. Скульптура Я веру, што магу лятаць — гэта помнік, прысьвечаны гэтай фрустрацыі.

Наступныя працы рэалізуюцца ў рамках праекта SYNERGIE. Больш падрабязную інфармацыю пра яго можна знайсці тут: https://arttransparent.org/23-survival/synergie/by/

UE1

Пэтр Длоўгі і Полін Пайен
Экалогія адпачынку
перформанс
2025
Гадзіны адкрыцця:
18.06: 17:00-21:00
19-22.06: 14:00-20:00
Экалогія адпачынку гэта інсцэніраваная сітуацыя, у якой двое мастакоў: Пэтр Длоўгі (Прага) і Полін Пайен (Марсэль) вядуць размовы з выкарыстаннем спецыяльна створанай для гэтага калоды карт, натхнёнай таро. Яны не прарокі, аднак іх чытанні, якія яны прапануюць, могуць дапамагчы знайсці пэўныя адказы.
Інструментам для вядзення размоў з’яўляецца THE FIELD, то-бок ПОЛЕ — набор з 29 архетыпаў, якія фармуюць працу ў галіне мастацтва. Гэта адпраўны пункт для разважанняў пра тое, як досьвед стварэння мастацтва пранікае ў паўсядзённую працу і дзейнасць чалавека — як у кантэксце культуры, так і па-за ім. Кожны можа далучыцца да размовы і разам з мастакамі задумацца над тым, як мы разумеем і перажываем адпачынак. Адна сесія доўжыцца прыкладна 20–40 хвілін і можа мець індывідуальны характар — з акцэнтам на асабістыя інтарэсы, звязаныя з вольным часам, — або групавы, аб’ядноўваючы розныя перспектывы ўдзельнікаў.
Папярэдні досвед працы з таро не патрабуецца; не варта чакаць канвенцыйнага чытання таро. Мэта праекта гэта сумесна даследаваць, чым насамрэч з’яўляецца адпачынак, весці радасныя размовы і марыць пра немагчымае, а таксама намеціць практычныя крокі да Экалогіі адпачынку. Да суботы чытанні на англійскай мове прапануюць Пэтр і Полін, а пасля іх ад’езду размовы будуць весціся на польскай мове асобамі, якім яны перададуць сваю метадалогію.

UE2

Дзіна Мімі
Меланхолія гэтага марнага поўдня
двухчасткавая відэаінсталяцыя
2022–2023
Меланхолія гэтага марнага поўдня складаецца з двух раздзелаў, што з’яўляюцца разважаннем над роляй уцекача і кантрабандыста, над жэстамі, якія іх яднаюць, і падыходам да таго, каб быць заўважанымі. Раздзел I спалучае фрагменты конкурсу птушынага спеву з рэвалюцыйнымі песнямі з Аману, Емена і Палестыны, складаючыся ў аповед пра перамяшчэнне, страты, разлуку і рэвалюцыю. У тым часе раздзел II з укрыцця дакументуе кантрабанду птушак і ролю, якую ў ёй адыгрывае чалавечае цела.
Птушыны спеў гэта важны, глыбока ўкаранёны элемент палестынскай культуры. Нацыянальным сімвалам Палестыны з’яўляецца нектарнік — птушка, якая сімвалізуе надзею, свабоду і сувязь з прыроднай спадчынай. Іншая спеўная птушка — шчыгол — належыць да найбольш высока цанімых відаў у краінах Блізкага Усходу. Нягледзячы на юрыдычную абарону з боку ізраільскіх законаў, празмернае паляванне прывяло да значнага скарачэння папуляцыі гэтага віду. Таму вялікая колькасць шчыглоў рэгулярна кантрабандуецца з Іарданіі або Егіпта ў Палестыну. Для некаторых сем’яў гэта практыка стала істотнай крыніцай даходу — нягледзячы на рызыку быць застрэленымі.
Хаця праца была створана да ізраільскага ўварвання ў Палестыну ў 2023 г., попыт на шчыглоў застаецца высокім. Адна з прычын — жаданне бацькоў набыць спеўных птушак для сваіх дзяцей, каб прынесці ім хаця б крыху радасці і даць ілюзію супакою, а таксама адвесці ўвагу ад няспыннага грукату бамбёжак.

UE3

Леся Васільчанка

Ноч
вiдэа, 56’00”
2025
Тахіёнія
вiдэа, 8’00”
2022
Фільмы Лесі Васільчанка, прадстаўленыя разам, змяшчаюць штодзённы сутачны цыкл у шырэйшым кантэксце гісторыі Украіны. Яе праца 2025 г. паказвае 100 гадоў ночы ва Украіне, аб’ядноўваючы запісы начнога неба з 1918–2025 гг. Мастачка пераўтварае лінейную храналогію ў адначасовасць — відэа здаецца адной доўгай, бесперапыннай ноччу, у якой цэлае стагоддзе разгортваецца адначасова, у няспыннай плыні часу. Дзякуючы архіўным дакументальным запісам зацьмненняў і бамбардзіровак, праца паказвае, як вайна пераўтварае ноч у час страху і тэрору. Такім чынам яна спасылаецца на міжпакаленную прыроду траўмы і яе пастаянную прысутнасць цягам стагоддзя канфлікту. У бачанні Васільчанка ноч становіцца часам альтэрнатыўных наратываў, а дзённае святло асацыюецца з дыскурсам Асьветніцтва, рацыянальнасцю і эмпірызмам.
Назва другога відэа адсылае да тахіёна — гіпатэтычнай часціцы, што рухаецца хутчэй за святло. Фільм складаецца з секвенцыі звыш тысячы узыходаў сонца над Украінай, згенераваных з выкарыстаннем штучнага інтэлекту. Гэтыя вобразы — з архіваў, рэкламы, сацсетак і хатніх запісаў VHS — ахопліваюць перыяд з 1990 да 2022 г. Тахіёнія сціскае гэты гістарычны адрэзак да адной падзеі, у якой узыход сонца назіраецца вачыма лічбавага інтэлекту.

UE4

Ала Савашэвіч
На галовах, на руках, на нагах
саламяная маркетэрыя
2024
Веды для ўсіх
сталь, папараць
2024
Місс хатняя гаспадыня
скульптура
2023
Ала Савашэвіч у сваёй творчасці звяртаецца да савецкай спадчыны і народнай культуры Беларусі, каб выявіць працэсы, якім падлягае фармаванне ідэнтычнасці асобы і грамадстваў. Прадстаўленыя творы адносяцца да трох асноўных тэм, даследаваных мастачкай: сацыяльнай ролі жанчын, працы і вытворчасці, а таксама рэжымных сістэм кантролю.
Вытанчаная саламяная брама адсылае да традыцыі ствараных жанчынами народнага рамёства, у якім складаныя тэхнікі дазвалялі ўпрыгожваць хаты з мінімальнымі матэрыяльнымі выдаткамі, але з вялікімі выдаткамі часу. Насупраць размешчаны адмысловы кветнік, форма якога адсылае да савецкіх арнаментаў з металу, спалучаючы прапагандысцкія адукацыйныя сімвалы кнігі і сонца. Школа ў творчасці Савашэвіч з’яўляецца істотным пунктам адліку як месца патэнцыйнай эмансіпацыі, так і індактрынацыі і паслухмянасці. Выяўленне механізмаў кантролю і гвалту, што цягнуцца з мінулых палітычных сістэм, дазваляе ўбачыць перададзеныя з пакалення ў пакаленне спосабы мыслення, ацэнкі ці пабудовы адносін.
Тым часам карпатліва вытканая сталёвая стужка, своеасаблівая жаночая кальчуга, адсылае да ўпрыгожванняў, якія насілі як пераможцы конкурсаў прыгажосці, так і перадавыя працаўніцы. У творчасці мастачкі шматзначная праца жанчын — вытворчая, рэпрадукцыйная, адукацыйная ці эмансіпацыйная — паказаная як бесперапынны працэс, падпарадкаваны складаным рэжымам кантролю і фактычна займаючы кожны момант жыцця.